Mogelijk is er sprake een volgende economische crisis, dieper en langer dan de laatste crisis. Minder arbeidskrachten op de arbeidsmarkt moeten het verdienen voor een leger ouderen, waarvan een groot deel nog parttime actief zal zijn, tot op hogere leeftijd. De reflex om kosten te besparen zal door de economische toestand opnieuw toeslaan. In sommige organisaties zijn overtollige vierkante meters al afgestoten. Kunnen we met nog minder toe? Het zal blijken dat we op tijd ingezet hebben om na te denken over onze vitaliteit op het werk, daar zijn we op voorbereid. Zo is de powernap geaccepteerd. Verder zijn belangrijke pijlers:

• Intensief gebruik van ruimte
• De werkplek combineert samenwerken en individueel werken
• Aanzienlijk meer ouderen
• Lage productiviteitsgroei, weinig geld om te investeren

Welke factoren beïnvloeden de toekomstige werkplek?

De toekomstige werkplek ontstaat onder invloed van:

• De beschikbaarheid van geld in de organisatie: de verdiende of verkregen euro kan maar één keer worden uitgegeven. Meer vierkante meters of meer kwaliteit (ook in diensten en middelen) zullen intensief worden afgewogen tegen de tweede factor:
• De behoeften (en niet alleen de wensen) van de medewerkers. Er wordt veel gezocht naar aantoonbare belevingswaarde, maar vooralsnog wordt dit weinig gevonden. Aantoonbare waardevermindering zal daarom als een risicofactor worden gemanaged op een steeds hoger niveau want er is groeiende schaarste op de arbeidsmarkt.
• Behoeften zullen geclassificeerd worden: waar dragen ze bij aan aantoonbare verbetering van motivatie, tevredenheid en/of engagement? Waardoor worden ze gerealiseerd: materiële (FM) of immateriële interventies (HRM)?
• Belangen en behoeften verschuiven naar het immateriële domein: binding aan de organisatie (hoe kan de werkgever “beschikken” over de brains van de medewerker) of betekenisvol werk (geen ongeremde digitalisering maar maatschappelijk waarde, een goed verhaal) 
• Organisaties die in staat zijn een goed verhaal aan te bieden, niet alleen over externe betekenis, maar juist ook over de steeds aanwezige aandacht voor kostenbesparing op het materiële vlak.
• Projecten waarin doorgeslagen zingeving en overdreven design “gelezen” kunnen worden als “het moet niet gekker worden”

Wat zijn de grootste uitdagingen voor de Facility Manager bij het invoeren van een vernieuwende werkplek?

De Facility Manager zal een meedenker zijn: hoe wint ons bedrijf de slag om het creatieve brein van de medewerker? Los van de traditionele oriëntatie van de Facility Manager als doener, gaat het bij de werkplek in 2030 om de vraag wat de betekenis is van huisvesting, middelen en diensten en belangrijker nog wat de bijdrage is aan het versterken van de waarden en de mensvisie van de organisatie. De Facility Manager zal zich de competenties van een filosoof – kritisch denken, verhelderend communiceren, reflectie op eigen positie en vooronderstellingen, externe en ambigue signalen verbinden en vertalen, om er een paar te noemen – eigen moeten maken.   Dit zal consequenties hebben voor de professionalisering van het vak, de beroepsverenigingen, de brancheorganisatie(s) en voor de opleidingen in Nederland. Die laatsten moeten zich niet alleen richten op het opleiden van doeners. Ik zie ruimte voor specialisaties in FM op academisch niveau, niet zoals het was maar voortkomend uit (en een niet-geforceerde aansluiting zoeken bij) organisatiewetenschappen, gericht op integratie en innovatie van business resources.

Hoe kun je als Facility Manager nu al inspelen op de werkplek in 2030?

Lees buiten je vak. Verdiep je in maatschappelijke ontwikkelingen. Schrijf zelf artikelen die altijd eindigen met een reflectie. Deel die gedachten en laat je collega’s en je leveranciers erop schieten. Organiseer gesprek en debat in je eigen organisatie. Doe mee aan onderzoeksprojecten die meer dan een ‘platte’ vraag hebben. Zorg dat je zicht krijgt op wat er in tweede en derde lagen van gedachtenvorming over de toekomst van je organisatie speelt. Laat afstudeerders vanuit andere dan de gebruikelijke vakgebieden in je bedrijf meekijken: antropologen, linguïsten, onderwijskundigen, filosofen, om er maar een paar te noemen.